सुदूरपश्चिम प्रदेशमा आगामी फागुन २३ र २४ गते हुने लगानी तथा विकास सम्मेलन नजिकै गर्दा विभिन्न बिषयमा छलफल आवश्यक देखिन्छ । सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकार र नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघले संयुक्त रुपमा गर्न लागेको विकास तथा लगानी सम्मेलनले देशका विभिन्न क्षेत्रलाई प्रभावित र उत्साहित बनाउन सक्नुपर्दछ । सम्मेलन हुनुअघि प्रदेश सरकारले केन्द्र सरकारसंग विभिन्न नीतिहरुका बिषयमा लगानीकर्ताहरुलाई विश्वस्त पार्नेगरी छलफल गर्न आवश्य देखिन्छ ।
सम्मेलनले नेपालभरिका व्यापार प्रतिनिधिमण्डल, कर्पोरेट नेता, शिक्षाविद्, इनोभेटर्स र सरकारी नेतृत्वका लागि सामूहिक रूपमा सम्पुर्ण सुदूरपश्चिम प्रदेश व्यापार अवसर र साझेदारीको खोजी गर्ने मञ्चका रुपमा सुदूरपश्चिम विकास तथा लगानी सम्मेलन परिणत हुनुपर्दछ ।
उधेगी, ब्यापारी र लगानीकर्तालाई विश्वस्त पार्न सम्मेलन अघी सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले केन्द्रिय सरकार सँग सहकार्य गरी अबिलम्ब निम्न नितीहरुमा अनुमोदीत वा संशोधित गर्नुपर्ने भएमा उक्त कार्य गरी सम्पुर्णलाई विस्वस्त तुल्याउनु पर्ने हुन्छ ।
छलफलका लागि यहाँ प्रस्तुत गरिएका मुख्य नीतिमाथि सुदूरपश्चिम सरकारले केन्द्र सरकारसंग तत्काल छलफल गर्नुपर्ने देखिन्छ र सम्मेलन अघि नै सोअनुसार नीतिहरु बनाउनु पर्दछ ।
१) विशेष प्याकेजका लागी दिशा निर्देश ।
२) मेघा उद्योग र औधोगिक नीति ।
३) प्रदेश सरकारको सर समान उपलब्धता नीति ।
४) ब्यापार सुरुवात नीति ।
५) लघु, साना तथा मझौला उद्यम नीति ।
६) निजी औधोगिक नीति ।
७) निर्यात नीति ।
८) पर्यटन व्यवसाय तथा रोजगार नीति ।
९) आयकर ऐन नीति (जसमा लगानीकर्ताहरुलाई आकर्षित गर्न के कस्तो करका दरहरुमा सहुलीयत प्रदान गरेको छ, आदी)
१०) अन्य स्थानिय ऐन नियम नीति ।
यि माथि उल्लेखित नीतिहरुबारे प्रदेश सरकारले तत्कालै केन्द्र सरकारसंग छलफल गरेर निष्कर्षमा पुगेपछि मात्रै लगानी सम्मेलनलाई प्रभावकारी बनाउन सकिन्छ । सुदूरपश्चि प्रदेश आफैमा विभिन्न क्षेत्रमा लगानीको ठुलो संभावना रहेको क्षेत्र हो ।
सम्मेलनले लगानीकर्ता, निजी र सार्वजनिक संस्थाहरूलाई अत्याधुनिक प्रविधि, आविष्कार, र भविष्यका चुनौतिहरुको सामना गर्नका लागि पनि सहयोग गर्न र प्रदर्शन गर्ने अवसरहरू पनि प्रदान गर्ने कुरामा सिंगो सुदूरपश्चिमवासी आशावादी छन् ।
सम्मेलनका विभिन्न सत्रहरुमा उद्योग ब्यापारमा देखिएका विभिन्न चुनौती र अवसरहरूमा वास्तविक र व्यापक छलफल गरेर लगानी र विकास सुनिश्चित हुनेमा थप आशावादी हुन सकिन्छ ।
राज्यले आकर्षक प्रोत्साहन र प्रक्रियागत समर्थन सहित क्षेत्रगत र ब्यापक सहजिकरण सहित दुवै किसिमका बृहत् नीतिहरूले लगानीकर्ताहरू समक्ष सरकारी अनुमोदन सहितको वाचा–पत्र प्रस्तुत गरी भूमि र पूंजी अनुदान, ब्याज अनुदान लगायतका सुविधा सहित सुदूरपश्चिम प्रदेशलाई एक आकर्षक लगानी गन्तव्यका रुपमा परिचित गर्नकालागि सम्मेलन एक सुनौलो अवसर बन्नुपर्दछ ।
प्रदेश लगानी सम्मेलनले आफ्ना लगानीकर्ताहरूको लागि राम्रो निर्णय लिने काममा सहयोग र लगानीकर्ताहरुलाई सहयोग गर्न विजनेस टु विजनेस (B2B) र सरकार देखि व्यवसाय (G2B) बैठकहरू पनि सन्चालन गरेको खण्डमा लगानी सम्मेलनको औचित्यलाई अझै पुष्टी गर्न सकिने छ भन्ने कुरामा सरोकारवालाहरुको ध्यान आकृष्ट गर्न चाहन्छु ।
सदियौंदेखि केन्द्रको हेपाहा दृष्टीमा परेको सुदूरपश्चि संघीय लोकतान्त्रि गणतन्त्र आएपछि केहि तङ्ग्रिन थालेको छ । एकात्मक राज्य व्यवस्थाको सबैभन्दा ठुलो मारमा परेको सुदूरपश्चिममा संघीय गणतन्त्रपछि विकासको सुरुवात भएको छ । सिंगो देशको अर्थतन्त्र र विकासमा टेवा पुर्याउन सक्ने अथाह संभावनाहरु भएर पनि विगतमा एकात्मक शासन प्रणालीले सुदूरपश्चिम उपेक्षामा पर्दै आएको तितो सत्य हो ।
सुदूरपश्चिममा खप्तडदेखि शुक्लाफाँटा, चुरैदेखि तराईका समथर फाँटहरु यहाँका ठुलो संभावना बोकेका क्षेत्रहरु हुन् । सुदूरपश्चिम मिश्रृत भाषा र संस्कृतीले भरिपुर्ण छ ।
यहाँका नदी नालाहरुले देशको उर्जा क्षेत्रमा ठुलो योगदान गर्न सक्छन् भने तराइका फाँटहरुमा उद्योग र कलकारखानाले ठुलो रोजगारी सिर्जना गर्न सक्छन् । खप्तड र शुक्ताफाँटा आरक्ष क्षेत्रले स्वदेश तथा विदेशी पर्यटक लोभ्याउनका साथै त्यहाँ पाइने विभिन्न बहुमुल्य बनस्पती र जडिबुटीले देशको अर्थतन्त्रमा टेवा पुग्न सक्छ ।
यि सबै अथाह संभावना बोकेका क्षेत्रमा योजनाबद्ध ढंगले लगानी भित्र्याउन सर्बप्रथम प्रदेश सरकार नै आफैमा बर्तमान र भविष्यका योजनाहरुसहित सम्मेलनको तयारीमा जुट्नु पर्दछ, होइन भने लागानी सम्मेलनका नाममा कुनै स्वार्थ समुहले आफ्नो इच्छा मात्रै पुरा गर्नेछ र सुदूरपश्चिम फेरि पनि त्यही गरिबी, बेराजगारी, परनिर्भरता र विभेदमा बाँच्न बाध्य हुनेछ ।
सुदूरपश्चिम प्रदेशमा आगामी फागुन २३ र २४ गते हुने लगानी तथा विकास सम्मेलनबाट विभिन्न उद्योगी, व्यापारी, लगानीकर्ताहरुलाई हामीले आर्कषित गर्न सक्यौं भने त्यसले विकासको मुल फुट्न धेरै समय लाग्ने छैन् ।
लगानी सम्मेलनले हाल सुदूरपश्चिममा भएका उद्योग, कलकारखानाहरुका अपठ्यारा र समस्याहरुका बिषयमा पनि सम्मेलनमा एजेण्डागत छलफल हुनुपर्दछ । जसले संचालनमा रहेका थोरै उद्योग, कलकारखाना, व्यापार, ब्यवसायलाई थप विकास गर्न सहज होस ।
सम्मेलन कुनै राजनीति स्वार्थ भन्दा पनि सिंगो सुदूरपश्चिमको समग्र विकासलाई ध्यानमा राखेर सफलतापुर्वक सम्पन्न हुन सकोस, शुभकामना ब्यक्त गर्दछु ।
(लेखक जोशी लामो समयदेखि स्कुल प्रशासन क्षेत्रमा कार्यरत हुनुहुन्छ ।)
